Jorge Manuel Lizardo

Jorge Manuel Lizardo

BT0042

Dé Kaapverdische Rastafari, cultuuractivist en musicus die zich inzet voor het Kaapverdische erfgoed in Rotterdam.

Na de Tweede Wereldoorlog was er veel werk in Nederland, maar een groot gebrek aan arbeidskrachten. Op zoek naar werk streken in de jaren vijftig de eerste Kaapverdische zeelieden neer in de Rotterdamse haven. Speciaal voor Kaapverdische migranten en zeelieden opende Constantino Delgado (bijnaam de Mozes van Rotterdam) ‘Pension Delta’. Daar gaf hij de mannen onderdak, leende ze geld en hielp ze aan werk. De Rotterdamse muzikant Jorge Manuel Oliveira Lizardo weet veel over de Kaapverdische gemeenschap die in die jaren ontstond: “Het is mijn missie om ons verhaal te vertellen.” 

Kaapverdische gemeenschap 
“Net als een hele generatie Kaapverdianen ben ik geboren in Delfshaven. Daar bevindt zich de kern van de Kaapverdische gemeenschap. In een driehoek van de Schiedamseweg tot aan de Nieuwe Binnenweg vind je veel Kaapverdische ondernemers. Zoals op de West-Kruiskade en de Middellandstraat, waar je veel Kaapverdische horeca, kapperszaken en entertainment vindt. Vroeger zaten er ook zeemanspensions en cafés. Maar door het verdwijnen van de Kaapverdische matrozen zijn die gesloten.” 

Wederopbouw 
Jorge is onvermoeibaar in het uitdragen van het Kaapverdische verhaal. “Ik zie het als mijn roeping. In ons verhaal wil ik graag benadrukken dat de Kaapverdianen een belangrijke rol hadden in de wederopbouw van de stad. Dat weten maar weinig mensen. We komen oorspronkelijk uit Kaapverdië, maar sinds de jaren vijftig is hier in Rotterdam-West langzaam een Kaapverdische enclave ontstaan. Kaapverdië is ons moederland, maar onze band met Rotterdam maakt ons onderdeel van het culturele erfgoed van de stad.” 

Powervrouwen 
Jorge is zelf het product van gezinshereniging. “Eerst kwamen de mannen, en vanaf de jaren zestig volgden hun vrouwen. Bij het ontstaan van onze gemeenschap was de rol van de Kaapverdische vrouwen erg belangrijk. Die moet niet worden onderschat: zij hebben zich in alle facetten van het werkende leven gemanifesteerd. In onze gemeenschap heb je een aantal echte powervrouwen, zoals lerares Tomázia Teixeira, die helaas in 2021 is overleden. Zij maakte radio, organiseerde culturele evenementen en zette zich belangeloos in voor vrouwenrechten- en emancipatie.” 

Ontmoetingsplek 
Pension Delta heeft 55 jaar bestaan. Tot een half jaar geleden was het een sociëteit waar je een maaltijd kon nuttigen en Kaapverdische muziek kon maken. Voor veel ouderen was het een gezellige ontmoetingsplek. “Er kwamen elke dag wel twintig tot dertig man naartoe om met elkaar te praten. Dat werd als te veel gezien en heeft de gemeente de bankjes weggehaald. De buurt had geklaagd over ‘hangouderen’: senioren die geen plek hebben om samen te komen en iets te doen. Nu is het pand dicht en dat is voor veel mensen een zwaar gemis. Dus ontmoeten de ouderen elkaar in de openbare ruimte. Met de deelgemeente en de wijkraad is daar een gesprek over geweest. Nu is het wachten waar ze naartoe kunnen.”